Làm thế nào để giữ cho hành tinh của chúng ta luôn đẹp đẽ và sạch sẽ? Tại Nga, một dự án Game hóa đang thu hút rất nhiều người tham gia - không chỉ để làm sạch cảnh quan thiên nhiên Nga và nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, mà còn giúp vực dậy khát vọng chiến thắng đang ngủ say trong mỗi con người.

Clean Games là một cuộc thi thú vị, nơi những đội tham gia sẽ cạnh tranh với nhau xem đội nào thu gom và phân loại rác thải giỏi nhất. Trong suốt trò chơi, người tham gia sẽ sử dụng một ứng dụng dành cho thiết bị di động - tương tự như Pokemon Go, nhưng dành cho rác!  

Vào ngày tổ chức, người tham gia sẽ sử dụng ứng dụng để truy cập vào bản đồ Clean Games và xác định các vị trí có rác thải cần thu gom. Họ sẽ di chuyển tới những điểm nóng đó, thu thập rác thải, đưa về cho các tình nguyện viên và nhận điểm. Ứng dụng cũng cung cấp một bảng thành tích trực tuyến thời gian thực để bạn có thể theo dõi thứ hạng của đội mình.

“Về bản chất, Clean Games là một chuyến đi chơi vui vẻ trong toàn thành phố, một lễ hội, một trò chơi có thưởng, nơi người tham gia tìm kiếm hiện vật, giải các câu đố liên quan tới chủ đề sinh thái, thu thập, phân loại rác và lấy điểm cho nó,” Dmitry Ioffe - người sáng lập Clean Games cho biết.

Đổi rác lấy điểm

Dự án Clean Games thực tế đã bắt đầu vào năm 2014. Khi đó, Dmitry đang làm việc trong thế giới của các công ty khởi nghiệp thuộc lĩnh vực IT. Công việc của anh ấy là phát triển các trò chơi nhập vai hành động ngoài thế giới thực, với bản đồ chơi thường là thành phố hoặc rừng rậm. Một ngày nọ, Dmitry và những người bạn của mình đi bộ đường dài đến hồ Vuoksa và tìm thấy những núi rác khủng khiếp ở đó. Rõ ràng là sẽ không có ai đến dọn dẹp những hòn đảo nằm rải rác trên hồ và những núi rác sẽ tiếp tục lớn lên.

Trong khoảnh khắc đó, ý tưởng về một trò chơi nhặt rác nhập vai, nơi mà rác là điểm số, là vàng và có thể dùng để đổi thưởng đã nảy lên trong suy nghĩ của Dmitry.

“Chúng tôi muốn biến công việc dọn dẹp thành một trò chơi thú vị, một trò chơi không chỉ thu hút những người đã có ý thức mà cả những người đã luôn thờ ơ với vấn đề môi trường. Sau đó, chúng tôi nhận ra rằng sẽ dễ dàng thu hút mọi người hơn nếu trò chơi không phải là nhập vai mà tương tự như một môn thể thao, với các quy tắc rõ ràng cho tất cả mọi người.” Dmitry giải thích.

Clean Games miễn phí tham gia cho người chơi và có thể được tổ chức ở bất kỳ khu vực nào của Nga và nước ngoài. Trò chơi thường diễn ra trong khoảng 1,5 đến 2 giờ: Cuộc chạy đua chính kéo dài một giờ và thời gian còn lại sẽ dùng để tổ chức một buổi dã ngoại và lễ trao giải cho những người chiến thắng.

Thông thường, bất cứ nơi nào tập hợp đủ từ 30 đến 1.500 người tham gia đều có thể tổ chức Clean Games. Riêng năm nay, Dmitry chia sẻ đầy tự hào, Cúp Dọn dẹp Mùa xuân (từ 24 đến 25 tháng 4) đã thu hút gần 4.000 người tham gia tại vùng Karakulino ở Udmurtia - tính ra khoảng 40% tổng dân số của khu vực!

Trò chơi thu hút người tham gia ở mọi lứa tuổi và sở thích. Yếu tố Game hóa có một sức hấp dẫn rất lớn: đó là một thứ gì đó bất thường và là một cách để dành thời gian với gia đình và bạn bè giữa bầu không khí trong lành. Hình thức này rất phổ biến trong các nhóm phụ huynh, giáo viên và câu lạc bộ học sinh. Dmitry và nhóm của anh ấy coi Clean Games là một cách thú vị để giáo dục người trẻ về phân loại, tái chế rác thải cũng như những điều cơ bản về tiêu dùng có ý thức.

Bên cạnh tám nhân viên làm việc toàn thời gian cho dự án, Clean Games còn được tổ chức và điều hành bởi 250 đến 500 điều phối viên sống ở nhiều thành phố và quốc gia khác nhau sau khi được đào tạo đặc biệt từ nhóm chính. Các điều phối viên khu vực có nhiệm vụ tập hợp các đội gồm các nhà hoạt động và tình nguyện viên. Cho đến nay, Clean Games đã được tổ chức tại 24 quốc gia trên ba lục địa.

Người chơi nhận được gì?

Nikita Rubtsov, 20 tuổi, là một sinh viên sinh thái học. Sau khi tìm hiểu về Clean Games từ các khóa học của mình, anh ấy đã quyết định tham gia ngay lập tức, bởi vì cuộc thi hoàn toàn phù hợp với lối sống của anh ấy.

“Tôi thích mô hình của Clean Games vì bạn có thể sử dụng tinh thần cạnh tranh để tham gia vào các đội ở mọi lứa tuổi và giúp làm sạch thiên nhiên và thậm chí có thể nhận được giải thưởng cho nó. Tôi tham gia Clean Games để góp phần cải thiện tình hình môi trường trong khu vực của mình.” Nikita nói.

Nikita đã tham gia sự kiện ba lần. Lần nào anh ấy cũng tham gia với sự phấn khích cao độ, nhưng tại một thời điểm, khi sự phấn khích từ từ lắng xuống mà vẫn còn quá nhiều rác xung quanh, anh ấy bắt đầu có cảm giác tồi tệ về việc mọi người đã thờ ơ với thiên nhiên như thế nào.

“Và đây mới chỉ là một trong vô vàn những bãi rác trái phép đang tồn tại trên hành tinh của chúng ta, hủy hoại hệ sinh thái và làm tuyệt chủng động thực vật. Tuy nhiên, khi so sánh hai bức ảnh chụp đầu và cuối trò chơi, tôi lúc nào cũng thấy thật tự hào. Chỉ có một lí do thôi, để tất cả chúng ta cùng ở đây, vào thời khắc này.” Nikita bổ sung.

Vào ngày 21 tháng 4 năm 2021, Nikita và bạn gái Sofia không chỉ giành chiến thắng trong trận đấu ngày hôm đó mà còn giành được cả Cúp Mùa xuân.

Clean Games cũng đang được tổ chức ở các thành phố nhỏ hơn của Nga. #GarbageMan, một siêu anh hùng Internet, người chuyên thực hiện các cuộc đột kích "chống rác" hai lần một tuần để khuyến khích các thói quen sinh thái hữu ích khác ở thị trấn Kostroma, cũng xác nhận đã tham gia Clean Games.

Clean Games cổ điển đầu tiên ở Kostroma diễn ra vào cuối mùa hè năm 2020. Bất chấp thời tiết xấu, khoảng 50 người đã tham gia - một điều rất bất ngờ đối với #GarbageMan. Các đội gồm phần lớn là thanh niên đã thu gom một lượng lớn rác thải tại một khu vực rộng lớn chỉ trong một giờ. Trong sự phấn khích tột đột, đội của #GarbageMan đã hoàn toàn quên đi cơn mưa, bùn lầy, những vết bẩn và thậm chí là cả thời gian.

“Điều quan trọng nhất đối với tôi về Clean Games là chúng không chỉ dọn rác mà còn hướng đến giáo dục môi trường. Tôi nghĩ rằng đây là một cách rất quan trọng và hiệu quả để truyền tải đến quần chúng ý tưởng về thái độ sống có trách nhiệm với môi trường, tầm quan trọng của việc thu gom rác thải riêng biệt và tiêu dùng có ý thức”, #GarbageMan kết luận.

Không mất nhiều thời gian để Clean Games lan rộng ra toàn thế giới. Sự kiện đầu tiên ở bên ngoài nước Nga được tổ chức tại Ấn Độ vào năm 2017. Dmitry và nhóm của anh ấy đã gặp các nhà tổ chức trò chơi ở Nigeria và Ukraine tại một hội nghị quốc tế. Năm 2018, Clean Games được tổ chức tại Nhật Bản bởi một cô gái đến từ St.Petersburg, người đã kết hôn với một công dân Nhật Bản.

Tại Đan Mạch, Ba Lan, Estonia, Latvia, Lithuania, Ukraine và Belarus, Clean Games được tổ chức trong khuôn khổ của Clean Games Baltic Cup. Vào năm 2020, Clean Games được tổ chức đồng thời tại mười một thành phố của Nga và chín thành phố của Hoa Kỳ trong khuôn khổ của Russia - U.S. Intercontinental Cup.

“Tôi muốn tham gia tổ chức trò chơi, bởi vì đó không chỉ là một cách độc đáo để làm sạch môi trường mà đó cũng là một cách đáng kinh ngạc để kết nối với nước Nga thông qua các sáng kiến cộng đồng. Tôi tin rằng chương trình là một cách thú vị để kết nối mọi người lại với nhau vì mục tiêu cao đẹp là làm sạch hành tinh của chính mình. Thêm vào đó, tôi rất thích cơ hội thỉnh thoảng được nói tiếng Nga trong dự án,” Albert ‘A.J.’ Ulwelling, sinh viên năm thứ hai theo học ngành Nghiên cứu toàn cầu và tiếng Nga tại Đại học Lawrence, người đã giúp đỡ chương trình, chia sẻ.

Clean Games ở Hoa Kỳ đã diễn ra tại 10 địa điểm trên toàn quốc. A.J’s đã tổ chức sự kiện ở Wisconsin, nhưng cũng có các địa điểm ở Florida, New York, California, Colorado và những nơi khác. Mỗi địa điểm yêu cầu tối thiểu hai người tổ chức và ít nhất 25 người tham gia. Nhìn chung, Clean Games ở Hoa Kỳ đã chứng kiến một lượng người tham gia lớn chưa từng thấy, bất chấp các hạn chế mà dịch bệnh COVID mang lại. A.J. tin rằng đó là một sự kiện đáng kinh ngạc, đưa mọi người ra thế giới bên ngoài và hòa nhập trở lại với cộng đồng của mình trong khi cũng phục vụ cho một số mục đích thiết thực nhưng không quá rõ ràng khác.

“Thông qua việc làm sạch môi trường, chúng tôi đã tìm ra những cách kể kết nối với nhau vào thời điểm mà tương tác xã hội bị hạn chế đến mức không tưởng. Trước hết Clean Games giúp ích cho môi trường, vì trò chơi loại bỏ chất thải và vật liệu độc hại khỏi cộng đồng và thứ hai là nâng cao nhận thức về việc giữ cho hành tinh của chúng ta an toàn và sạch sẽ hơn.” A.J. nói.

Anh ấy bổ sung rằng các sinh viên của anh ấy cũng cảm thấy vô cùng thú vị khi họ được thi đấu với các đội ở Nga. “Trong khi tôi yêu thích tiếng Nga (A.J. đã dành một mùa hè ở Moldova để học ngôn ngữ và văn hóa Nga) thì đối với nhiều bạn bè tôi, đây là một cách mới và thú vị để tìm hiểu thêm về đất nước và con người Nga! Không có chính trị hay các chủ đề lộn xộn về chính phủ, chỉ có cộng đồng, học tập và niềm vui.” A.J. kết luận.

Điều đó có giống như điều bạn muốn thấy ở đất nước của mình không? Nó thực sự đơn giản! Hãy viết thư cho các điều phối viên của Clean Games, ký một thỏa thuận phi thương mại và sau đó các điều phối viên sẽ hỗ trợ các nhà tổ chức mới và chia sẻ tất cả thông tin cần thiết cho họ.

“Lời khuyên phổ biến nhất mà các nhà tổ chức dày dạn kinh nghiệm của chúng tôi đưa ra cho những người mới bắt đầu là đừng sợ hãi. Tổ chức một sự kiện từ đầu có vẻ vô cùng khó khăn và bạn có thể mắc hàng triệu sai lầm. Nhưng chúng tôi đã có một cách tiếp cận khác đối với quá trình tổ chức: chúng tôi chia sẻ kinh nghiệm và các phương pháp hay nhất của mình và những người mới bắt đầu sẽ luôn được hỗ trợ bởi một nhóm điều phối viên từ khắp nơi trên thế giới.” Dmitry nói.

Dmitry và nhóm của anh ấy không có ý định dừng lại sớm, ít nhất là không cho đến khi Clean Games đạt tới tầm cỡ World Cup.

Dịch bởi Quỳnh Dung từ rbth.com