Thiết kế Dissonance có chủ đích: Khi xung đột tạo ra trải nghiệm sâu sắc
Khám phá cách các nhà thiết kế game sử dụng những xung đột tinh tế để định hình trải nghiệm và cảm xúc của người chơi.
Trong thiết kế game, khái niệm "dissonance" (xung đột, bất hòa) thường được nhắc đến với hàm ý tiêu cực. Nó gợi lên hình ảnh của sự không ăn khớp giữa các yếu tố game, như khi cốt truyện một đằng nhưng gameplay một nẻo, khiến người chơi cảm thấy khó chịu hoặc bối rối. Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra nếu sự "dissonance" này không phải là một lỗi thiết kế mà là một lựa chọn có chủ đích, một công cụ mạnh mẽ để tạo ra những trải nghiệm sâu sắc, đáng nhớ và đầy ý nghĩa? Đây chính là nghệ thuật của Thiết kế Dissonance có chủ đích – khi sự xung đột được tạo ra một cách có tính toán để thách thức người chơi, gợi mở suy nghĩ và khuấy động cảm xúc.
Thay vì tìm cách loại bỏ hoàn toàn mọi sự bất hòa, một số nhà thiết kế game tài ba đã học cách khai thác nó. Họ sử dụng dissonance như một con dao hai lưỡi: một mặt gây ra sự khó chịu hoặc bối rối ban đầu, mặt khác lại dẫn dắt người chơi đến những khám phá sâu sắc hơn về bản thân, về thế giới game, và về những thông điệp mà game muốn truyền tải. Đây là một phương pháp thiết kế táo bạo, đòi hỏi sự tinh tế và hiểu biết sâu sắc về tâm lý người chơi.
Dissonance là gì trong thiết kế game?
Trong ngữ cảnh game, dissonance xảy ra khi có sự không ăn khớp hoặc mâu thuẫn giữa hai hoặc nhiều yếu tố của trò chơi. Phổ biến nhất là:
Narrative-Gameplay Dissonance (Xung đột Cốt truyện-Gameplay): Khi những gì game kể (cốt truyện, thông điệp) mâu thuẫn với những gì game yêu cầu người chơi làm (cơ chế gameplay). Ví dụ điển hình của dissonance không chủ đích là khi game kể bạn là một anh hùng cứu thế nhưng lại yêu cầu bạn phải giết hàng trăm kẻ địch vô tội một cách vô nghĩa.
Aesthetic-Gameplay Dissonance (Xung đột Thẩm mỹ-Gameplay): Khi phong cách hình ảnh hoặc âm thanh không phù hợp với cơ chế chơi.
Thematic-Mechanical Dissonance (Xung đột Chủ đề-Cơ chế): Khi chủ đề chính của game bị phá vỡ bởi một cơ chế nào đó.
Khi dissonance xảy ra một cách không chủ đích, nó thường làm giảm sự đắm chìm, gây khó chịu và khiến người chơi cảm thấy game thiếu nhất quán. Tuy nhiên, khi được sử dụng một cách có chủ đích, nó có thể trở thành một công cụ mạnh mẽ để:
Thách thức nhận thức: Buộc người chơi phải suy nghĩ lại về những giả định của họ.
Khơi gợi cảm xúc mạnh: Gây ra sự bối rối, khó chịu, tội lỗi, hoặc thậm chí là kinh hoàng để tạo ra trải nghiệm sâu sắc hơn.
Nhấn mạnh thông điệp: Làm nổi bật một chủ đề hoặc thông điệp cụ thể mà game muốn truyền tải.
Tạo ra trải nghiệm đáng nhớ: Những khoảnh khắc dissonance có chủ đích thường in sâu vào tâm trí người chơi.
Hãy xem xét một ví dụ đơn giản về cách dissonance có thể được sử dụng. Trong một game kinh dị, việc điều khiển nhân vật trở nên chậm chạp, vụng về (dissonance với mong muốn điều khiển mượt mà của người chơi) có thể được sử dụng để tăng cảm giác bất lực và sợ hãi, thay vì chỉ là một lỗi kỹ thuật. Đây là một ví dụ nhỏ về cách dissonance có thể được biến thành một công cụ thiết kế.
