Cơ chế "parry" định hình lại trải nghiệm của người chơi

Phân tích cách một hành động phòng thủ lại có thể trở thành công cụ tấn công mạnh mẽ và thỏa mãn nhất trong game.

Trong thế giới game, các hành động phòng thủ thường được xem là những lựa chọn an toàn và có phần bị động. Người chơi giữ nút để giơ khiên che chắn, hoặc nhấn đúp để lăn mình né tránh một cú bổ trời giáng của kẻ địch. Chúng là những công cụ cần thiết để sinh tồn, là những khoảnh khắc tạm lắng trong một bản giao hưởng chiến đấu bạo lực. Chúng ta phòng thủ để chờ đợi một cơ hội tấn công an toàn hơn. Tuy nhiên, có một cơ chế đã phá vỡ hoàn toàn quy tắc này. Nó biến phòng thủ thành một hành động tấn công táo bạo. Nó không chỉ giúp người chơi tránh sát thương, mà còn biến chính đòn tấn công của kẻ thù thành điểm yếu lớn nhất của chúng. Cơ chế đó được gọi là "parry" hay phản đòn. Bài viết này sẽ phân tích cách một hành động đơn giản, chỉ diễn ra trong tích tắc, lại có thể định hình lại toàn bộ nhịp điệu của trận đấu và thay đổi sâu sắc mối quan hệ của người chơi với thử thách.

Từ phòng thủ bị động đến phản công chủ động

Về cơ bản, parry là hành động canh chuẩn thời gian để làm chệch hướng hoặc chặn đứng đòn tấn công của đối thủ ngay trước khi nó chạm vào người. Không giống như việc giữ khiên một cách thụ động, parry đòi hỏi sự chính xác gần như tuyệt đối. Người chơi phải nhấn nút trong một khung thời gian cực kỳ ngắn, thường chỉ kéo dài vài phần trăm của một giây. Nếu thành công, tiếng "keng" vang lên đầy thỏa mãn và kẻ địch sẽ bị khựng lại, để lộ ra sơ hở chết người. Nếu thất bại, người chơi sẽ phải nhận trọn vẹn sát thương.

Sự khác biệt về tâm lý mà cơ chế này tạo ra là rất lớn. Khi phòng thủ bằng khiên, người chơi đang ở trong trạng thái chịu trận. Họ hấp thụ các đòn tấn công và chờ cho cơn bão đi qua. Khi né tránh, họ chủ động thoát khỏi vùng nguy hiểm. Nhưng khi thực hiện parry, người chơi lại làm một điều ngược lại. Họ đứng yên tại chỗ, đối mặt trực diện với nguy hiểm và chủ động biến nó thành lợi thế của mình. Mối đe dọa không còn là thứ cần phải tránh né, mà trở thành một cơ hội được chào đón. Trạng thái của người chơi chuyển từ "mình phải sống sót qua đòn tấn công này" sang "mình đang chờ đợi đòn tấn công này".

Trải nghiệm này có lẽ được thể hiện rõ nhất trong những tựa game đối kháng kinh điển như Street Fighter III: 3rd Strike. Khoảnh khắc lịch sử "Evo Moment 37", khi game thủ Daigo Umehara thực hiện parry toàn bộ chuỗi 15 đòn tấn công của đối thủ, đã cho thấy đỉnh cao của việc làm chủ cơ chế này. Đó không còn là phòng thủ, đó là một lời khẳng định về kỹ năng và sự tự tin. Gần đây hơn, các tựa game như Dark Souls hay Bloodborne cũng sử dụng parry như một công cụ thiết yếu để người chơi thể hiện trình độ. Một cú parry thành công sẽ mở ra cơ hội cho một đòn "riposte" cực mạnh, có thể kết liễu những kẻ thù nguy hiểm chỉ trong một nhát chém.

Parry dạy người chơi về nhịp điệu và kẻ thù

Một trong những giá trị lớn nhất của cơ chế parry là nó buộc người chơi phải học. Bạn không thể sử dụng nó một cách bừa bãi. Để thành công, người chơi phải quan sát, ghi nhớ và thấu hiểu kẻ thù của mình. Họ phải nhận ra những chuyển động khởi đầu của một đòn tấn công, lắng nghe những âm thanh báo hiệu và cảm nhận được nhịp điệu ra đòn của từng loại đối thủ. Vô tình, mỗi cuộc đối đầu trở thành một bài kiểm tra về nhịp điệu, một vũ điệu mà người chơi phải học cách để bắt nhịp.

Sekiro: Shadows Die Twice có lẽ là ví dụ đỉnh cao cho triết lý thiết kế này. Toàn bộ hệ thống chiến đấu của game được xây dựng xoay quanh cơ chế đỡ đòn và parry (trong game gọi là "deflect"). Thay vì làm cạn kiệt thanh máu của kẻ địch, mục tiêu chính của người chơi là làm đầy thanh "tư thế" của chúng bằng những cú parry chuẩn xác. Khi thanh tư thế bị phá vỡ, người chơi có thể thực hiện một đòn kết liễu đẹp mắt. Thiết kế này buộc người chơi phải đối đầu một cách hung hãn và tự tin. Trốn chạy hay phòng thủ bị động sẽ không mang lại kết quả. Trò chơi dạy rằng con đường dẫn đến chiến thắng là phải đứng vững, đọc vị đối thủ và biến những nhát kiếm của chúng thành giai điệu cho chiến thắng của mình. Một con trùm từng khiến bạn khiếp sợ bỗng trở thành một người bạn nhảy quen thuộc, mà mỗi bước di chuyển của hắn bạn đều có thể đoán trước và đáp lại.

Rủi ro, phần thưởng và cảm giác thỏa mãn tột cùng

Sức hấp dẫn của parry nằm ở cán cân rủi ro và phần thưởng đầy kịch tính. Rủi ro là rất rõ ràng. Chỉ cần sai một tích tắc, bạn sẽ phải trả giá đắt. Khung thời gian ngắn ngủi để thực hiện thành công một cú parry biến mỗi lần thử là một canh bạc. Nhưng chính cái giá phải trả đó lại khiến cho phần thưởng trở nên ngọt ngào hơn bao giờ hết.

Phần thưởng ở đây không chỉ là lợi thế trong game như việc kẻ thù bị choáng. Phần thưởng lớn nhất chính là cảm xúc của người chơi. Cảm giác khi đỡ thành công một đòn tấn công mà trước đó đã hạ gục bạn hàng chục lần là một sự giải tỏa mãnh liệt. Nó là minh chứng cho sự tiến bộ, là kết quả của quá trình học hỏi và kiên trì. Đây là một ví dụ hoàn hảo của thiết kế hướng đến trải nghiệm chơi (play-centric), nơi sự thỏa mãn đến từ việc người chơi tự mình vượt qua thử thách bằng chính kỹ năng của mình, chứ không phải nhờ vào việc cày cuốc để tăng chỉ số hay tìm kiếm một món vũ khí mạnh hơn. Cảm giác quyền năng mà một cú parry thành công mang lại là hoàn toàn chân thật, bởi vì nó do chính bạn tạo ra.

Lời kết

Cơ chế parry không đơn thuần là một nút bấm để phòng thủ. Nó là một triết lý thiết kế, một lời mời gọi người chơi tham gia vào trận đấu một cách tích cực và thông minh hơn. Nó biến một hành động vốn mang tính thụ động trở thành một trong những kỹ năng thể hiện trình độ cao nhất. Bằng cách buộc người chơi phải đối mặt với nguy hiểm, học hỏi nhịp điệu của kẻ thù và chấp nhận rủi ro để có được phần thưởng xứng đáng, parry đã tạo ra một số khoảnh khắc đáng nhớ và thỏa mãn nhất trong lịch sử video game. Suy cho cùng, sự kỳ diệu của parry nằm ở khả năng biến một khoảnh khắc hiểm nghèo thành một khoảnh khắc của vinh quang, tất cả chỉ trong một tiếng "keng" hoàn hảo.

---