Những chi tiết nhỏ tạo ra cảm giác thỏa mãn trong game

Phân tích "game feel" hay "juice", nghệ thuật vô hình làm cho mỗi hành động của người chơi trở nên sống động và đáng nhớ.

Bạn đã bao giờ dừng lại và tự hỏi tại sao việc ném chiếc rìu Leviathan trong God of War lại mang lại cảm giác mạnh mẽ đến vậy, hoặc tại sao mỗi cú nhảy trong Celeste lại cho cảm giác chính xác và nhạy bén đến thế chưa? Về cơ bản, đó chỉ là những lần nhấn nút, những dòng lệnh được máy tính thực thi. Nhưng giữa một hành động khô khan và một trải nghiệm đáng nhớ là cả một thế giới của những chi tiết thiết kế tinh vi. Các nhà phát triển gọi nó bằng nhiều cái tên khác nhau như “game feel”, “juice”, hay “cảm giác điều khiển”. Đây là một nghệ thuật vô hình, một tập hợp của hàng chục hiệu ứng nhỏ bé phối hợp với nhau để biến mỗi tương tác của người chơi trở nên sống động, có trọng lượng và trên hết là thỏa mãn. Chúng ta thường không nhận ra chúng một cách có ý thức, nhưng chúng ta chắc chắn sẽ cảm nhận được sự thiếu vắng của chúng. Bài viết này sẽ cùng mổ xẻ những thành phần bí mật tạo nên thứ ma thuật này.

Sức mạnh của phản hồi tức thì

Yếu tố nền tảng nhất của “game feel” chính là phản hồi. Khi người chơi thực hiện một hành động, trò chơi phải ngay lập tức xác nhận hành động đó bằng một loạt các tín hiệu nghe nhìn. Nó nói với người chơi rằng “Tôi đã nghe thấy bạn, và đây là kết quả hành động của bạn”. Phản hồi này càng nhiều lớp và càng tức thì, hành động càng trở nên thỏa mãn.

Hãy lấy ví dụ về việc bắn một khẩu súng trong game. Một thiết kế đơn giản có thể chỉ cho viên đạn bay ra khỏi nòng súng. Nhưng một thiết kế có “juice” sẽ làm nhiều hơn thế. Khi bạn bóp cò, màn hình sẽ rung nhẹ, nòng súng giật lên, một tia lửa lóe ra, vỏ đạn văng sang một bên, và kẻ địch trúng đạn sẽ giật lùi với một hiệu ứng máu hoặc tia lửa bắn ra. Tất cả những điều này xảy ra trong một phần nghìn giây. Mỗi lớp phản hồi thị giác này, từ hiệu ứng hạt cho đến sự rung lắc của camera, đều góp phần tạo ra cảm giác về sức mạnh và tác động của hành động, biến một cú nhấp chuột đơn giản thành một hành động có trọng lượng.

Âm thanh là một nửa của trải nghiệm

Nếu hình ảnh là thứ chúng ta thấy, thì âm thanh là thứ chúng ta cảm nhận. Thiết kế âm thanh xuất sắc là một trụ cột không thể thiếu của “game feel”. Nó không chỉ là nhạc nền, mà là âm thanh của chính từng hành động. Hãy thử chơi một game hành động mà không có âm thanh, bạn sẽ ngay lập tức cảm thấy mọi thứ trở nên yếu ớt và thiếu sức sống.

Mỗi hành động cần có một âm thanh đặc trưng và thỏa mãn. Tiếng “thwack” chắc nịch khi một thanh kiếm chém trúng mục tiêu, tiếng “ting” vui tai khi nhặt được một đồng xu, hay tiếng “click” cơ khí khi thay đạn xong. Những âm thanh này không chỉ cung cấp thông tin cho người chơi mà còn tạo ra phần thưởng tâm lý. Các nhà thiết kế âm thanh bậc thầy còn đi xa hơn bằng cách tạo ra nhiều lớp âm thanh cho một hành động duy nhất. Một vụ nổ không chỉ là một tiếng “bùm” lớn. Nó là sự kết hợp của tiếng nổ ban đầu, tiếng các mảnh vỡ văng ra, và tiếng vang vọng lại trong môi trường. Chính sự phong phú này đã tạo nên chiều sâu và khiến thế giới game trở nên đáng tin hơn.

Sự kỳ diệu của chuyển động và hoạt họa

Cách các đối tượng di chuyển và phản ứng trong game có tác động rất lớn đến cảm giác điều khiển. Các nguyên tắc hoạt hình truyền thống như “nén và giãn” (squash and stretch) được áp dụng để thổi hồn vào các nhân vật và vật thể. Khi Mario thực hiện cú nhảy, anh ta không chỉ bay lên không trung. Anh ta nhún người xuống (nén) để lấy đà, vươn người ra (giãn) khi bay lên, và có một chút nảy người khi tiếp đất. Chuỗi chuyển động này làm cho cú nhảy trông tự nhiên, có lực và dễ kiểm soát hơn.

Bên cạnh hoạt họa, các nhà thiết kế còn sử dụng những “thủ thuật” vô hình để giúp người chơi cảm thấy dễ chịu hơn. Một trong số đó là “coyote time”, cho phép người chơi vẫn có thể nhảy trong một vài khung hình sau khi đã chạy ra khỏi một gờ vực. Một kỹ thuật khác là “jump buffering”, cho phép trò chơi ghi nhớ lệnh nhảy của bạn ngay trước khi bạn tiếp đất, và thực hiện nó ngay khi có thể. Về mặt kỹ thuật, đây là những sự “gian lận” của hệ thống, nhưng chúng lại khiến cho việc điều khiển có cảm giác nhạy bén và công bằng hơn, vì chúng tuân theo ý định của người chơi hơn là các quy tắc vật lý cứng nhắc.

Tóm lại, “game feel” không phải là một tính năng đơn lẻ mà bạn có thể thêm vào. Nó là kết quả của một triết lý thiết kế tỉ mỉ, nơi mọi chi tiết nhỏ đều được chăm chút để nâng cao trải nghiệm của người chơi. Từ những tia lửa nhỏ nhất, những âm thanh tinh tế nhất cho đến những khung hình chuyển động mượt mà nhất, tất cả đều góp phần tạo nên một bản giao hưởng của sự thỏa mãn. Chính những điều vô hình này đã biến trò chơi điện tử từ một sản phẩm tương tác đơn thuần trở thành một nghệ thuật có thể khiến chúng ta say mê.

---